‘Alcohol goed voor welvaart en geestelijke gezondheid’

30 augustus 2018

"Het is hopelijk het begin van een tegenbeweging, tegen de gezondheidsdictatuur waaronder we gebukt dreigen te gaan. Want het gaat niet alleen om ons lichaam, maar ook om ons geestelijk welzijn." Dat zegt de Nederlandse bioloog Midas Dekker over de stelling van de Britse hoogleraar evolutionaire psychologie Robin Dunbar dat het nut van alcoholgebruik niet wordt begrepen door gezondheidsonderzoekers.

Door Dick Veerman - Foodlog

"Door alcohol raken we ontremd, de tongen komen los. Alcohol helpt ons vriendschappen te sluiten en dat betaalt zich terug", zegt Hans van de Braak, gepensioneerd docent evolutionaire psychologie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en auteur van het handboek Evolutionairy Psychology. Het artikel van Dunbar laat zich volgens Van de Braak ook lezen als een pleidooi tegen een overdreven gezondheidspolitiek.

Die zinnen zijn te lezen in het FD van afgelopen weekend. De krant ging op zoek naar meningen van Nederlandse experts over de gedachte van Robin Dunbar dat drinken bij mensen hoort en zelfs hun succes bepaalt. Volgens de Brit is alcohol het geheim achter het overleven van mensen en zelfs van de welvaart die ze konden ontwikkelen. Als individu zijn mensen tamelijk hulpeloze dieren, maar als groep zijn ze heel succesvol. Alcohol creëert sociale banden en is daarom medebepalend voor de samenlevingsvormen die mensen succesvol en zelfs de veruit meest dominant diersoort hebben gemaakt.

De krant vroeg Nederlandse experts naar hun oordeel over de stelling dat alcohol vanuit een ander perspectief moet worden bekeken. Apen en olifanten zouden ook genegen zijn tot de alcohol in overrijp fruit en zich daar tijdens hun ontwikkeling op hebben aangepast. Het zou ook hen nader tot elkaar brengen. Voor mensen geldt dat effect in de hoogste versnelling. Culturen die minder goed kunnen samenwerken zouden een strengere houding ten aanzien van alcohol hebben.

In de zogeheten blue zones (mocht je daar nog steeds niet van hebben gehoord: klik even op de link) worden mensen gelukkig oud zonder noemenswaardige kwalen die op onze welvaartsziekten lijken. Een gematigd glaasje wijn hoort erbij.

Dekkers - opgegroeid in het café van zijn ouders - pleit voor alcohol, maar relativeert de de sociale en troostrijke kant ervan. Dekkers: "Mijn ervaring is dat je ook prima in je eentje kunt drinken."

Op Foodlog betoogde dit voorjaar de Vlaamse arts en epidemioloog Luc Bonneux dat alcohol met redelijke mate, maar bepaald niet afgeknepen op één glaasje geen enkel probleem is, nadat de Erasmus Universiteit iedere druppel tot gif had verklaard. Recent werd de boodschap 'geen druppel' weer herhaald in de internationale pers op basis van een in het prestigieuze vakblad The Lancetgepubliceerd Amerikaans onderzoek.

De boodschap van het Amerikaanse 'geen druppel'-artikel wordt natuurlijk ook meteen met een korreltje zout gepresenteerd in de media. Op de BBC zegt een expert in risicocommunicatie: "Omdat matig drinken plezier geeft, lijkt de bewering dat er geen 'veilig' niveau is geen overtuigend argument voor onthouding. Er is al evenmin een veilig niveau voor rijden, maar de overheid beveelt niet aan dat mensen rijden vermijden. Bij nader inzien: er is geen veilig niveau van leven, maar niemand haalt het in zijn hoofd om onthouding aan te bevelen."

Van drank naar drugs

Drankenfabrikant Diageo, de Britse producent van Johnnie Walker-whisky, kampt met krimpende verkoopcijfers vanwege het steeds terugkerende nieuws dat alcohol slecht is. Daarom investeert het bedrijf inmiddels in de eveneens losser en vrolijker makende drug marihuana. Dat meldde het Vlaamse zakenblad De Tijd onlangs. Ook drugs hebben in vele oude culturen een rituele verbindende functie. De wereldwijd gevierde eetgoeroe Michael Pollan beveelt inmiddels geestverruimende drugs aan; veel kan er dus niet mee mis zijn.

Gezond leven doe je zo

Na inmiddels heel wat jaren ervaring, zeggen we het op de redactie van Foodlog zo: over vlees eten en veganisme, borst- of flesvoedingvaccineren of niet en alcohol drinken of drugs gebruiken valt nauwelijks een normaal gesprek te voeren. Dat vinden we best vervelend. Omdat ook jij nu weer zit met de vraag hoe je na de zoveelste verwarring over alcohol toch gezond kunt leven, doe ik toch een poging.

Luister niet meer naar onderzoeken en zelfs niet naar goeroes. Eet en drink alles met mate, behalve groenten en water, en geniet ervan. Kook alles zelf, zoveel mogelijk uit eigen tuin. Maak goede vrienden en deel je leven en tafel met hen. Vermijd stress en banen waar je die van krijgt. Slaap niet minder dan een uur of 8. Zorg dat je dagelijks een uur of wat lichamelijk aan de slag bent. Ga niet wonen in een grote stad want daar lukt dat allemaal veel minder makkelijk dan in een kneuterige omgeving. En doe internet, de krant en de telefoon de deur uit.

Echt waar, zo simpel is het. Vanaf morgen kelderen de huizenprijzen in Amsterdam, Brussel en Parijs. Maar omdat niemand dat wil geloven, stijgt de behoefte aan middelen om de stedelijke stress te dimmen en spelen drank- en drugsmakers daar natuurlijk op in.

Altijd op de hoogte blijven?