Terugblik Voorzitterschap SlijtersUnie Ron Andes

24 februari 2021 Ron Andes

Op 17 mei aanstaande neemt Ron Andes afscheid als voorzitter van de SlijtersUnie. In de onderstaande bijdrage kijkt hij terug op 12 jaar voorzitterschap. Wie hem gaat opvolgen is op dit moment nog niet zeker. Zodra binnen het bestuur overeenstemming is over een voordracht, zullen de leden hierover geïnformeerd worden.

Na 12 jaar eindigt mijn bestuurstermijn en zal ik in mei mijn voorzittershamer overdragen. Ik kijk met heel veel plezier terug op een mooie tijd, waarbij ik de mooiste branche ter wereld heb mogen vertegenwoordigen en enorm veel heb kunnen leren. Uiteraard komen we elkaar vast nog wel tegen want als gecertificeerd makelaar-taxateur ben ik permanent bezig met wijn en gedistilleerd!

Als ik terugblik op de afgelopen 12 jaar denk ik aan proeven bij de slijter, oneerlijke concurrentie van groothandels/borrelshops, blurring, accijns, vakmanschap en onze rol als spreekbuis van de slijter in de Haagse politiek. Vanaf het moment dat ik in 2009 als voorzitter aantrad, werd het mijn eerste missie dat slijters op legale wijze hun product konden laten proeven, hetgeen in 2013 werkelijkheid is geworden. Het was soms zelfs noodzakelijk dat we grote importeurs moesten sommeren te stoppen met het – illegaal - inzetten van promoteams in slijterijen, maar als dat in het belang was van de slijtersbranche, dan werd actie ondernomen.

Een van de belangrijkste punten vind ik dat slijters moeten blijven waken over hun monopolie als exclusieve verkoper van sterke drank. De naleving op leeftijdsgrenzen baart me nog steeds zorgen. In 2010 werd met support van de SlijtersUnie de ‘ageviewer’ geïntroduceerd, met als resultaat bijna 100% naleving bij de grote groep van leden die de Ageviewer geplaatst hadden. Helaas werd na vijf jaar de stekker eruit getrokken omdat de machtige supermarktbranche zich hiertegen verzette. Het systeem zou bij de nieuwe alcoholwet zeker een oplossing geweest zijn bij de controle op internetverkoop.  

Sinds mijn aantreden in 2009 heb ik gelobbyd dat de leeftijdsgrens van 16 jaar bij zwak alcoholisch  gelijkgetrokken zou worden naar 18 jaar zoals bij sterke drank, hetgeen bij de slijterij immers de regel was. In 2014 is dit in de wet opgenomen. Ook waren wij toen al aan het strijden tegen de verkoop van alcohol voor dumpprijzen. Het heeft 12 jaar geduurd, en ook dit zal eindelijk in de nieuwe Alcoholwet opgenomen worden. Ook de ongecontroleerde verkoop via webshops, waartegen we jaren aan het strijden waren, krijgt in deze nieuwe wet eindelijk duidelijke kaders.

Accijnsverhogingen waren ons grootste hoofdpijndossier. Campagnes met politici aan de grensstreken, grote campagnes in de grote dagbladen en zelf bij nieuwszenders mochten niet baten. Hoewel we er niet in geslaagd zijn om de verhogingen van 2013/2014 terug te draaien, hebben we er wel alles aan gedaan om erger te voorkomen. Zo hebben we het voor elkaar gekregen dat het voorstel van een jaarlijkse indexatie van de accijns van tafel is.

Het strijden tegen oneerlijke concurrentie is een continue proces maar het resulteert uiteindelijk wel in resultaten. Benzinepompen begonnen in 2011 met de verkoop van bier, maar onze handhavingsverzoeken resulteerden in 2013 tot een uitspraak, waarna er definitief met de verkoop werd gestaakt.

Het grijze groothandel-circuit is al jaren de grootste doorn in het oog van de detailhandel, maar ‘daar zou toch niets tegen te doen zijn..’ Het tegendeel bleek waar. In 2012 begon de SlijtersUnie te procederen tegen de Makro in Best. Dat leidde ertoe dat de Makro een slijterij diende te creëren in een afgesloten ruimte, zoals iedere echte slijterij. Ook tegen de Sligro Eindhoven werd in 2016 een procedure gestart. Daarin werd stelling genomen tegen het onbeperkt gebruik van pasjes van kookclubs. Het jaar daarop werd door de gemeente bepaald dat er maar twee personen rechtmatig gebruik mochten maken van zo’n pas.

Een ander fenomeen dat de slijters zorgen baarde, was de onbemande borrelshop. De SlijtersUnie zelf had in de periode 2015/2016 al meer dan 373 handhavingsverzoeken ingediend. In 2017 kwam eindelijk het verlossende woord van de Raad van State: ‘een borrelshop mag alleen geopend zijn indien er een leidinggevende in de slijterij aanwezig is.’ Om hierop te kunnen handhaven is besloten om standaard handhavingsverzoeken op onze website te zetten, zodat belanghebbenden zelf – en met succes – om handhaving konden vragen.

In 2016 deed blurring haar intrede. Hoewel de pilot van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten illegaal was, en wij met succes bij de rechter ons gelijk gehaald hadden, werd deze mengvorm gewoon voortgezet, aangemoedigd door burgemeesters die zelfs na de uitspraak van de rechter weigerden te handhaven. Dit heeft geleid tot een oproep in de krant gericht aan Staatsecretaris van Rijn met de vraag of hij als hoogste orgaan de burgemeesters nog wel in de hand had. Uiteindelijk gingen de gemeenten schoorvoetend overstag en werden de flessen drank uit de Zwolse boekenwinkel, Amsterdamse kledingzaken en horecawinkels verwijderd. Sinds 2017 zijn er vele gesprekken gevoerd in Den Haag, waaronder in 2019 een gesprek met Eric Ziengs, de initiatiefnemer van een wetvoorstel dat blurring permanent mogelijk zou moeten maken. Onze insteek is dat hierdoor het specialisme van de drankenspeciaalzaak verder verdwijnt en daarom moet dit voorstel van tafel. Het wetsvoorstel is door de Raad van State zeer kritisch beoordeeld en zal voorlopig ook niet verder behandeld worden. Helaas betekent dat niet dat blurring nu niet plaats vindt, in tegendeel, door de coranacrisis is blurring aan de orde van de dag. Na de coronacrisis verwacht ik dat de wet gewoon gehandhaafd wordt.

Omdat slijters moeten blijven waken op hun bijzondere positie van drankspecialist, heb ik me altijd hard proberen te maken voor het unieke vak van de slijter. Daarom heb ik me achter de schermen ingezet dat de liquoristenopleiding in 2011 weer in ere hersteld kon worden, de vinologenopleiding geüpgraded werd en dat onze leden voordeel kregen bij de meeste slijtersopleidingen. Zo werd in 2015 het SlijtersBasisdiploma geïntroduceerd en in 2018 het online register voor Vinologen. Uiteindelijk heeft de overheid, na lang aandringen van de SlijtersUnie, ingestemd het monopolie van SVH op Sociale Hygiëne los te laten. Een commerciële partij kan immers niet de exclusiviteit hebben op uitvoering van het wettelijk verplichte examen. Vanaf juli 2021 zal dit onder toezicht van een onafhankelijk orgaan worden georganiseerd.

Mede na aandringen van de Slijtersunie werd het Directeur Overleg Alcohol, het zogenaamde ‘benen-op-tafel’ overleg tussen de drankindustrie en de overheid omgezet in een jaarlijks overleg met het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In de eerste jaren was dit met staatssecretaris van Rijn en vervolgens met staatssecretaris Blokhuis. Deze overleggen hebben bijgedragen aan het in 2018 afgesloten Nationaal Preventie Akkoord. Het is voor het eerst in de geschiedenis geweest dat commerciële partijen uit de drankenbranche hun tegenargumenten konden voorleggen voordat nieuwe wetsvoorstellen werden uitgebracht. Zo heeft de SlijtersUnie in 2019 veel input gegeven waarna enkele van bovengenoemde punten zijn opgenomen in de nieuwe alcoholwet.

Als laatste wapenfeit meld ik dat slijterijen in de coronacrisis zijn aangewezen essentiële winkels en dat we daarmee de ellende hebben kunnen voorkomen, die de horeca nu heeft getroffen

Ik ben blij dat ik in al deze zaken een rol heb mogen spelen en dank jullie allen voor het vertrouwen.

Ron Andes MV

Dit is een bericht van de Koninklijke SlijtersUnie uit Klare Taal. Lees hier de meest recente uitgave van Klare Taal nummer 149.

Altijd op de hoogte blijven?